Η κιρσοκήλη είναι μια ουρολογική πάθηση, που αφορά περίπου στο 17-18% του ανδρικού πληθυσμού. Η ύπαρξή της στις περισσότερες περιπτώσεις διαπιστώνεται σε νέους άνδρες λόγω των εξετάσεων στις οποίες υποβάλλονται για έλεγχο υπογονιμότητας.

​

Η ανδρική υπογονιμότητα διαπιστώνεται κυρίως από την παρουσία μη φυσιολογικών παραμέτρων στο σπερμοδιάγραμμα. Στο 16-30 % των ανδρών με υπογονιμότητα, μετά από έλεγχο προκύπτει ότι υπήρχε αδιάγνωστη Κιρσοκήλη.

​

Η κιρσοκήλη οφείλεται σε ανεπάρκεια των βαλβίδων, που υπάρχουν μέσα στις φλέβες και κανονικά επιτρέπουν τη ροή του αίματος μόνο από την περιφέρεια προς το κέντρο, ενώ όταν ανεπαρκούν, το αίμα μπορεί να παλινδρομεί από τις μεγαλύτερες προς τις μικρότερες φλέβες, πράγμα που έχει ως συνέπεια την δημιουργία της κιρσοκήλης.

​

Οι επιπτώσεις της κιρσοκήλης στους άνδρες αφορούν κυρίως την σπερματογένεση καθώς ενοχοποιούνται για το 40% της ανδρικής στειρότητας.

​

Εκτιμάται ότι η αυξημένη θερμοκρασία του όρχι λόγω της παραμονής στάσιμου αίματος ή η παλινδρόμηση τοξικών μεταβολιτών από τη νεφρική φλέβα, έχει επιπτώσεις στα σπερματοζωάρια. Κυρίως επηρεάζονται η κινητικότητα και η μορφολογία των σπερματοζωαρίων. Είναι πολύ σημαντικό ωστόσο να αναφέρουμε, ότι οι βλάβες στα σπερματικά σωληνάρια που προέρχονται από την πάθηση ανευρίσκονται αμφοτερόπλευρα και όχι μόνο στο σύστοιχο με την κιρσοκήλη όρχι, αν και στον τελευταίο είναι πιο έντονες. Αυτό βεβαίως δείχνει πως ενώ η κιρσοκήλη είναι συνήθως μια πάθηση ετερόπλευρη, η επίδρασή της είναι αμφοτερόπλευρη.

​

Συμπτώματα γενικά δεν υπάρχουν, ή είναι πολύ ελαφρά. Συνήθως ο άνδρας ανακαλύπτει την πάθηση στα πλαίσια διερεύνησης λόγω υπογονιμότητας. Τα συνηθέστερα συμπτώματα που εκδηλώνει μικρός αριθμός πασχόντων είναι αίσθημα βάρους στους όρχεις και ήπιος πόνος. Σε μεγάλες κιρσοκήλες ο άνδρας μπορεί να αισθάνεται πόνο ή τράβηγμα στον όρχι, ιδίως μετά τη σεξουαλική επαφή ή την έντονη σωματική δραστηριότητα. Σπανιότερα μπορεί να διακρίνει τις διογκωμένες φλέβες πάνω από τον όρχι.

 

Η φυσική εξέταση είναι απαραίτητη για να διαπιστωθεί η ύπαρξη της κιρσοκήλης και να εκτιμηθεί ο βαθμός της.

Η εξέταση γίνεται σε ύπτια και σε όρθια θέση, καθώς και με δοκιμασία Valsava. Η διάγνωστικη προσέγγιση συμπληρώνεται με ένα ειδικό υπερηχογράφημα οσχέου (Doppler οσχέου), όπου γίνονται ορατές οι φλέβες.

Η αντιμετώπιση της κιρσοκήλης είναι αποκλειστικά χειρουργική. Πρόκειται για μια επέμβαση μικρής βαρύτητας, ημερήσιας νοσηλείας και άμεσης επιστροφής στις δραστηριότητες. Η επέμβαση πραγματοποιείται με διάφορες μεθόδους και στόχο έχει τη διακοπή της κυκλοφορίας των σπερματικών φλεβών.

​

Η διόρθωση της κιρσοκήλης εξασφαλίζει τη διατήρηση της ποιότητας του σπέρματος ή τη βελτίωσή του, αλλά τα αποτελέσματα της επέμβασης θα επιβεβαιωθούν με το σπερμοδιάγραμμα, 4-6 μήνες μετά το χειρουργείο. Υπολογίζεται ότι σε περίπου 10% των ανδρών που έχουν υποβληθεί σε χειρουργική θεραπεία για κιρσοκήλη, η πάθηση μπορεί να εμφανιστεί ξανά.